Campuscongres

Tweedaags congres met als doel reflectie op geschiedenis en toekomst van universiteitscampussen, in het bijzonder de VU-campus en haar relatie tot de Zuidas. Dag 1: Historisch perspectief: Naoorlogse campusontwikkeling in Nederland. Dag 2: Brains, buildings, business: de Vrije Universiteit en de Zuidas.

Dag 1: 29 november. Universiteiten en hun campussen: naoorlogse campusbouw en -ontwikkeling in Nederland

Op deze congresdag wordt de geschiedenis van verschillende Nederlandse universiteitscampussen onder de loep genomen. Oorspronkelijk bevonden de meeste gebouwen van universiteiten zich in het historische centrum van de stad. Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw verrezen aan de rand van Nederlandse universiteitssteden moderne laboratoria, ziekenhuizen en andere universiteitsgebouwen, waardoor soms compleet nieuwe stadsdelen ontstonden. Grote nieuwbouwprojecten werden gerealiseerd, zoals de Uithof in Utrecht, Paddepoel (tegenwoordig het Zernike complex) in Groningen, de Delftse campus, en het universiteitscomplex van de Vrije Universiteit in Amsterdam-Buitenveldert. Universiteiten maakten verschillende keuzes, maar tegelijkertijd zijn er tendensen die overal zichtbaar zijn. Vaak moesten in de loop der tijd de oorspronkelijke plannen worden bijgesteld, doordat prognoses anders uitpakten, financiële mogelijkheden verminderden, of de eisen voor een gebouw werden aangepast. Ook veranderende idealen over wetenschap en universiteit speelden een rol; zo werd vanaf de jaren 1980 gestreefd naar de bouw van zogenaamde ‘science parks’, mede bedoeld om de samenwerking tussen de universiteit en het bedrijfsleven te bevorderen. Vanaf het begin van de eenentwintigste eeuw zijn veel campussen door sloop, renovatie en nieuwbouw opnieuw sterk van karakter veranderd.

Op deze dag komen vragen aan bod die verband houden met de bouw, besluitvorming en ontwikkeling van de campussen. Wat waren de achterliggende idealen; welke rol speelden buitenlandse voorbeelden? Waarom kozen sommige universiteiten ervoor slechts een deel van de universiteit te verplaatsen en concentreerden andere al hun gebouwen op één campus? En wat waren de gevolgen van de nieuwe huisvesting voor de stad en regio, en voor de universiteit zelf; heeft de ruimtelijke ontwikkeling bijvoorbeeld invloed gehad op de wijze waarop onderzoek en onderwijs aan een instelling zich ontwikkelden? En hoe veranderde de relatie tussen stad en universiteit hierdoor; functioneerden universiteiten als gangmakers van stedelijke ontwikkeling of waren ze vooral met zichzelf bezig?

Programma
9:30: Ontvangst
10:00: Welkom door Gert-Jan Burgers (directreur VU-onderzoeksinstituut CLUE+)
Inleiding door Ab Flipse (Universiteitshistoricus VU), ‘Universiteitscampussen in Nederland sinds 1945’

10:30-12:40 Ochtendprogramma, met lezingen van:

• Dr. Marja Gastelaars (Universiteit Utrecht), ‘De Utrechtse Uithof: werkprocessen en de selectieve migratie naar het buitengebied van stad én universiteit’
• Dr. Peter Jan Knegtmans (UvA), ‘Campusplannen voor de UvA in de jaren 1960’
• Prof.dr. Klaas van Berkel (RuG), ‘Campus of archipel? De ruimtelijke ontwikkeling van de Rijksuniversiteit Groningen 1945-1965’
• Dr. Ab Flipse (VU Amsterdam), ‘Een cité universitaire in Tuinstad Buitenveldert. De VU Amsterdam: gebouwencomplex – campus – kenniskwartier’

12:40-14:00 Lunchpauze met mogelijkheid tot bezoek tentoonstelling ‘Op en onder de campus’. Tevens vindt de ledenvergadering plaats van het genootschap Gewina.

14:00-16:35: Middagprogramma, met lezingen van:

• Dr. Ton van Helvoort (Acta Biomedica), ‘Amerika op de agenda: De scheikunde als avant garde in de amerikanisering van de Nederlandse ß-faculteiten’
• Dr. Abel Streefland (TU Delft), ‘De naoorlogse ontwikkeling van de campus van de TU Delft’
• Jorrit Smit MSc (Universiteit Leiden), ‘Toekomstvisioen én recessietaal. Science Parks in de Leeuwenhoek en de Paddepoel’
• Dr. Ruben Verwaal (Eramus MC), ‘Een maquette op grote schaal: de campus van de Medische Faculteit Rotterdam’
• Dr.ir. Esther Gramsbergen (TU Delft), ‘Enclave of gangmaker voor stadsontwikkeling? Stedelijke integratie van naoorloogse universiteitscampussen als actuele ontwerpopgave’

16:35 en verder: borrel / mogelijkheid tot rondleiding over de campus

Voor meer inforamtie en het volledige programma van dag 2: ‘Brains, Buildings, Business: de Vrije Universiteit en Zuidas’, zie de website van CLUE+.

OrganisatieCLUE+, interfacultair Research Institute for Culture, Cognition, History and Heritage van de VUin samenwerking met Gewina, Belgisch-Nederlands Genootschap voor wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis en het Stevin Centre for History of Science and Humanities van de VU.